ABŞ-nyň Gawaýi ştatynyň Maui 8-nji otda çalt ot aldy.Maui okrugynyň demirgazyk-günbataryndaky taryhy deňiz kenaryndaky Lahaina şäheri “bir gije kül boldy”.Şu wagta çenli azyndan 93 adam öldi we pidalaryň sanynyň artmagyna garaşylýar.Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda bir asyrdan gowrak wagtyň içinde iň erbet ýangyn boldy.
ABŞ hünärmenleri: Gawaýi ştatynyň Maui şäherindäki ýangyn meýdany aikinji derejeli betbagtçylyklaryň has uly howpy
CBS guramasynyň 12-nji hasabatyna görä, Amerikaly daşky gurşaw hünärmenleri Gawaýiniň Maui şäherindäki ýangynyň zyýan çeken sebitdäki daşky gurşawa we ýaşaýjylaryň saglygyna howp abandyryp biljekdigini aýtdy.Esasy mesele ýüze çykdy.
Agaç, plastmassa, howply galyndylar we beýleki gurluşyk materiallary ýakylanda goýberilen tüsse we kül müňlerçe himiki maddany öz içine alyp biler diýip, ABŞ-nyň Purdue uniwersitetiniň raýat, daşky gurşaw we ekologiýa in engineeringenerligi professory Endrýu Welton aýtdy.Bu tüsse we tozan bölejikleri topragy we suw çeşmelerini hapalap biler we şol bir wagtyň özünde adamlar tarapyndan dem alyp, ýaşaýjylaryň saglygyna gönüden-göni howp abandyryp biler.
Mundan başga-da, gurluş taýdan howpsuz ýaly görünýän binalarda adam saglygyna howp salýan hapalar bolup biler.Käbirlerihapalaýan gazlarbölejikler çatryklardan, gapylardan, penjirelerden we beýleki girelgelerden girip, diwarlara we ýüzlere ýapyşyp ýa-da matalara girip biler.Hünärmenler ýangyndan soň ýaşaýyş ýerlerinde zeper ýeten tebigy gaz desgalary, elektrik simleri we elektrik turbalary, hapalanmalar ýa-da syzyp bilýän gaz turbalary ýaly beýleki howplaryň hem bardygyny aýtdylar.
11-nji güni Maui okrugynyň hökümeti Lahaina we ýangyndan ejir çeken beýleki sebitlere suw howpsuzlygy barada duýduryş berdi.Welaýat hökümeti, ýangyndan zäherli gazlaryň we tozan bölejikleriniň çykmagy sebäpli agyz suwunyň howpsuzlygyna howp salýandygyny mälim etdi.Netijede, hökümet ýaşaýjylara içmek we nahar bişirmek üçin diňe çüýşeli suwlary ulanmagy we gaýnadylan kran suwlaryndan gaça durmagy duýdurdy.Gawaýi ştatynyň saglyk işgärleri ýaşaýjylara maslahat berýärlermaskalar ýaly gorag enjamlaryny geýiň, harabalyklary göreniňizde ellikler we köýnekler.
Käbir daşky gurşaw hünärmenleri ýangyn söndüriş we galyndylary aýyrmak döwründe hapalaýjy maddalaryň suw akymy bilen derýa girip, ahyrsoňy okeana akyp biljekdigini aýtdy.Lahaina köp wagt bäri Maui-de ýakylýan ýangynlardan we ýangyn söndürijilerden hapalaýjy maddalaryň howpy astyndaky pyşbagalary, merjen we beýleki deňiz durmuşyny görmek üçin meşhur syýahatçylyk ýeridir.Daşky gurşaw boýunça hünärmenler ýangyn söndüriş we arassalaýyş işleriniň ösmegi bilen harabalyklary we zyýanly maddalary nädip taşlamalydygyny we ýaşaýjylara we daşky gurşawa zyýan ýetirmezligiň betbagtçylyk sebitinde esasy mesele boljakdygyny aýtdy.
Kanadada müňlerçe ýangyn ýanýar, ýarysyndan gowragy gözegçilikden çykýar
Timeerli wagt bilen 12-nji gezek, Kanadanyň pudagara tokaý ýangyn merkeziniň iň soňky maglumatlary Kanadanyň hemme ýerinde henizem müňden gowrak tokaý ýangynyň bardygyny we olaryň ýarysyndan gowragynyň gözegçiliksizdigini görkezdi.
Merkeziň resmi web sahypasyndan alnan maglumatlara görä, şu ýyl Kanadada 131 000 inedördül kilometrden gowrak meýdany tutýan 5600-den gowrak tokaý ýangynlary bolup, taryhy rekordlary dowam etdirýär.Olaryň arasynda henizem ýanýan ýangynyň sany 1115 bolup, şolardan 719-sy henizem gözegçilik astynda.Galyň tüsse Nýu-Yorkorka we beýleki ýerlere ýaýrap, şäheri sary duman bilen örtdi we millionlarça kanadaly we amerikaly içerde galmaga mejbur boldy.
Wildabany ýangyndan tüsseköp mukdarda zäherli gazlary we bölejik maddalaryny öz içine alýar.Dumanda zyýanly VOC gazlary we PM2.5 we beýleki hapalaýjy bölejikler bar, olar dem alandan soň adamyň saglygyna çynlakaý howp salýar.Şonuň üçin ýangyn ýananda, özüňizi we maşgalaňyzy howpsuz dem almak üçin nädip goramalydygyny bilmek möhümdir.Aşakdaky üç usul köpümiz üçin amatly.
- Öýde galyň, gapylary we penjireleri ýapyň
Zäherli tüsse dem almak islemeýärsiňizmi?Iň aňsat ýol, ýapyk gapylaryň aňyrsynda durmak we açyk howada sarp edilýän wagty azaltmak.Elbetde, “yza çekilende” gapylary we penjireleri ýapmaly.Bu diňe bir ogurlygyň öňüni almak üçin däl, eýsem öýüňize çykýan tüsse mukdaryny hem azaldar.
Bu usul ýönekeý, işlemek aňsat we täsiri hem gaty gowy.Geçirilen gözlegler, içerdäki howada açyk howadan 40% az hapalaýjy maddalaryň bardygyny görkezdi!
- Çykmazdan ozal maska geýiň
Fireangyn tüssesi bilen örtülen sebitleriň köpüsinde, tüsse getirýän PM2.5 (inçe bölejik maddalary) dem alyş saglygyna iň uly howp.
Emma olar bilen iş salyşmak kyn däl.Maskalar PM2.5-i howada süzüp biler.
N95 maskalary inçe bölejikleri süzmek üçin iň oňat maskalardan biridir.Howada 0,3 mikrondan uly bölejikler süzülende, tutmagyň derejesi 95% -e ýetýär.
Şeýle-de bolsa, täze täç epidemiýasynyň gelmegi maskalaryň üpjünçiligini azaldýar.Käwagt, her kim professional N95 maskalaryny satyn alyp bilmez.Worryöne alada etme, PM2.5 bölejikleriniň süzülmegine lukmançylyk maskalarynyň täsiri hem gaty gowy.Adaty lukmançylyk maskasy PM2.5 bölejikleriniň 63% -ini süzüp biler!Şeýle hem dürli maskalaryň hapalanýan bölejikleri süzmek ukybyny barladyk we synag netijeleri erbet däldi.Çykmak üçin maska geýmek, hapalaýjylardan doly howadan göni täsir etmekden has gowudyr!
- açyňhowa arassalaýjy
Howa arassalaýjysyny açmak, hapalaýjy bölejikleriň we zyýanly gazlaryň konsentrasiýasyny azaldyp, arassa we arassa howadan dem alyp biljekdigiňizi üpjün edip biler.PM2.5 bölejiklerini ýangyn tüssesinde arassalamak isleseňiz, HEPA süzgüçli howa arassalaýjylary gaty amatly.
Gaty gapylar we penjireler PM2.5 bölejikleriniň diňe 50% -ini ýapyp biler, sebäbi bu bölejikler gaty az we gapylara we penjirelerdäki boşluklara girip otaga girip biler.
Airöne howa arassalaýjylary bu süýşmegi tor arkaly çözüp bilerler.Degişli kuwwat bolan ýagdaýynda, HEPA süzgüçli howa arassalaýjy PM2.5 bölejikleriniň 99% süzüp biler!Şonuň üçin howa arassalaýjy saýlanyňyzda, çykdajylaryň netijeliligini göz öňünde tutmak bilen birlikde, otagyň ululygyna görä dogry güýji bolan arassalaýjyny hem saýlamaly.
Iş wagty: Awgust-14-2023